Στο Λεξικό μου τής Νέας Ελληνικής χρειάστηκε να αντιμετωπίσω μία προς μία την ορθογραφία όλων των εν χρήσει λέξεων τής σύγχρονης γλώσσας μας. Ως γλωσσολόγος θεώρησα υποχρέωσή μου, για λέξεις με προβλήματα ορθογραφίας, να εισαγάγω στο Λεξικό και να κάνω ευρύτερα γνωστή την επιστημονική ορθογραφία των λέξεων τής Ελληνικής, αυτήν που ακολουθεί την επιστημονική ετυμολογία […]
Ενιαία ορθογραφία περισσότερα »
Το ζούμε όλοι. Μιλώντας ή γράφοντας. Άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο. Την αναζήτηση τής λέξης. Μερικές φορές την αγωνία μας για τη λέξη. Την πάλη μας με τις λέξεις γενικότερα. Τελικά όλη η επικοινωνία μας, όλη η γλώσσα μας είναι μια διαδικασία επιλογής λέξεων. Και όλη η γλωσσική παιδεία μας είναι μια πορεία για την κατάκτηση
Η πάλη με τις λέξεις περισσότερα »
Συχνά και τα φαινομενικώς μικρά θέματα στη γλώσσα έχουν τη σημασία τους, όταν λύνουν μεγαλύτερα ή μικρότερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει καθημερινώς στον γραπτό λόγο του ο ομιλητής τής ελληνικής γλώσσας. Θα συζητήσω δύο τέτοια προβληματικά σημεία και θα συστήσω στους αναγνώστες τού κειμένου μου να εφαρμόσουν κι αυτοί στον δικό τους γραπτό λόγο
Με το νι και με τον τόνο περισσότερα »
Ο διορθωτής τού «Βήματος», που θα διορθώσει λ.χ. αυτό το κείμενο αφού «χτυπηθεί» στον υπολογιστή, ο διορθωτής τής «Καθημερινής», των «Νέων», τής «Ελευθεροτυπίας», ο διορθωτής κάθε εφημερίδας, περιοδικού ή έντυπου κειμένου (βιβλίου κ.λπ.) αλλά και κάθε Έλληνας, μαθητής, δάσκαλος, επιστήμονας, δημόσιος υπάλληλος κ.λπ. που γράφει Ελληνικά, όλοι θα σταθούν στο πρόβλημα αν θα γράψουν ως
Μία ή δύο λέξεις; περισσότερα »
Πολλοί, μιλώντας για την «κακοδαιμονία» —όπως την χαρακτηρίζουν— τής σύγχρονης γλώσσας, τής δημοτικής, και συγχέοντας γλώσσα και ορθογραφία (πράγμα που είναι φυσικό για έναν μη ειδικό), αναφέρουν ως δείγματα αυτής τής «κακοδαιμονίας» ορισμένες αδιανόητες ή εξωφρενικές, όπως τις χαρακτηρίζουν, ορθογραφίες λέξεων. «Τώρα στη δημοτική», λέει ένας, «γράφουν το αφτί με φ και το αβγό με
Προκλητικές ορθογραφίες λέξεων περισσότερα »
Επειδή το τού Αντισθένους «αρχή επιστήμης η των ονομάτων επίσκεψις» είναι πάντοτε χρήσιμο, θα επιχειρήσουμε μια αναγωγή στην προέλευση των λέξεων που χρησιμοποιούμε αυτόν τον καιρό για την οικονομική κρίση. Εν πρώτοις η ίδια η λέξη κρίση (< κρίνω) έφυγε από μάς ως «νοητική διεργασία που καταλήγει σε εκτιμήσεις, σκέψεις και αποφάσεις» αλλά και ως
Ετυμολογικά τής κρίσεως περισσότερα »
Το ότι το ετυμολογικό μου λεξικό («Ετυμολογικό Λεξικό τής Νέας Ελληνικής. Ιστορία των λέξεων») εξαντλήθηκε μέσα σε τρεις εβδομάδες (!) και επανακυκλοφορείται σε ανατύπωση αποτελεί, νομίζω, ένα γλωσσικό γεγονός που – όχι ως επίτευγμα τού συγγραφέα, αλλά ως γεγονός καθ’ εαυτό – αξίζει να σημειωθεί. Δείχνει ότι ένας κόσμος – διαφόρων ηλικιών, φύλου, μορφώσεως,
Η ετυμολογία στην εκμάθηση τής γλώσσας περισσότερα »
Έργο τού γλωσσολόγου-ετυμολόγου είναι να ερευνήσει, να ερμηνεύσει και να ανασυστήσει την προέλευση τής μορφής και τής σημασίας κάθε λέξης. Είναι μια ιδιαίτερα επίπονη όσο και ελκυστική επιστημονική προσπάθεια, μια περιπλάνηση με τελικό σκοπό την αναζήτηση τής ρίζας τής λέξης μέσα από τις μαρτυρίες ομοειδών λέξεων από άλλες συγγενείς γλώσσες κι από την ίδια
Γλωσσικές περιπέτειες περισσότερα »
* Η ετυμολογία, μπορεί να αποδειχθεί μια αποτελεσματική μέθοδος για καλύτερη γνώση τής γλώσσας μας Απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνεις ένα μάθημα ενδιαφέρον είναι να κινήσεις την περιέργεια των μαθητών και να τους βάλεις να σκεφθούν και να ανακαλύψουν από μόνοι τους – με τη βοήθεια πάντοτε τού δασκάλου – τη γοητεία τής ετυμολογίας των
Γλωσσική διδασκαλία μέσα από τις ρίζες των λέξεων περισσότερα »
Από τις μικρές πνευματικές χαρές που βιώνει κάθε άνθρωπος είναι να ανακαλύπτει μόνος του, ξαφνικά, με κάποια ευκαιρία σκέψης ή επικοινωνίας την αρχική και συγχρόνως βασική σημασία μιας λέξης που χρησιμοποιεί. Να ανακαλύπτει, έτσι σαν έκλαμψη, την «πρώτη έννοια» μιας λέξης, την πρωταρχική σημασία της, δοκιμάζοντας τη χαρά τής έκπληξης από αυτή την ανακάλυψη. Πρόκειται
Πίσω στις «πρώτες έννοιες» των λέξεων περισσότερα »
